‘Fraude is een hot issue, maar de kinderstoeslagaffaire laat zien dat je er ook oog voor moet hebben dat de bestrijding kan doorslaan,’ zegt Nieuwsuur-journalist Eelco Bosch van Rosenthal, die op de Dag van de Fraudeonderzoeker 2020 de keynotespeakers gaat interviewen.
Wat is uw journalistieke ervaring met fraude?
“Het is maar net wat je als fraude ziet. Maar in 2018 heb ik samen met Volkskrant-journalist Huib Modderkolk beschreven hoe de Russen vóór de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten mails van de Democratische Partij, het Witte Huis en het State Department hebben gehackt. En toen ik in 2008 in Washington woonde, heb ik verslag gedaan van de bankencrisis. De praktijken van de banken waren lawful but awful.”
Welke rol heeft de journalistiek bij fraudebestrijding?
“Geen. Daar staat nog wel een muur tussen. Zij speelt wel een rol bij het blootleggen van fraudes en laten zien hoe slecht dat is voor de samenleving. Maar de journalistiek moet er ook de vinger op leggen als de fraudebestrijding in alle verbetenheid doorslaat. Zoals in de kindertoeslagaffaire, waarbij onschuldige burgers werden behandeld als fraudeurs.”
Bent u daarom editor-in-chief geworden van het Fraude Film Festival?
“Dat werd ik, omdat ik ervaring heb als met moderator bij dat soort festivals. Het Fraude Film Festival is een prachtig festival dat wel aan naamsbekendheid kan winnen. Komend jaar proberen we nog actuelere films te tonen, zodat het festival ook journalistiek nog relevanter wordt.”
Wat gaat u doen op de Dag van de Fraude Onderzoeker?
“Ik ben geen dagvoorzitter, maar ik interview de keynote speakers Oliver Bullough, Brigitte Unger en Hans Nelen. Oliver Bullough interview ik via een satellietverbinding. Wat mij vooral trof in zijn boek Moneyland is de schaamteloosheid waarmee de rijken hun geld wegsluizen, het gemak waarmee zij terecht kunnen bij bovengrondse dienstverleners, hoe de onder- en bovenwereld met elkaar verweven zijn. En strikt genomen is bijna alles legaal…”
Weet u al wat u wilt vragen?
“Nee, dat weet ik nog niet. Dat hangt ook grotendeels van de actualiteit af. Tegen die tijd zal zich ongetwijfeld weer een nieuw voorbeeld van fraude of witwassen hebben aangediend. Maar ik zal zeker ingaan op de rol van de Nederlandse banken en adviseurs in Moneyland.”