Jethro Vrouwenfelder is bestuurslid bij het Institute for Financial Crime (IFFC) en specialist in fraudeonderzoek bij Deloitte Forensic & Dispute Services. Hij is expert op het gebied van corruptie, integriteit en bedrijfscriminaliteit. Dit is een interview met een van de experts van ANP Expert Support. Jethro Vrouwenfelder en vele andere experts staan in de kolom ANP Experts in de ANP-app.
Door Luna van der Waarde
Welke ontwikkelingen in jouw vakgebied halen het nieuws?
Ik zie met grote regelmaat berichten in de media over fraude. Het gaat van multinationals en Wirecard die aan twee miljard fraudeert, tot aan gerommel in marges bij kleinere partijen waarbij iemand te veel heeft gedeclareerd.
Wat gaat er volgens jou mis in de media?
Dat zijn eigenlijk twee dingen. Fraudecases waarbij het vermoeden is dat er fraude is gepleegd, worden in de media vaak neergezet als feit. Er zijn ook gevallen waarbij de rechter uitspraak doet en iemand veroordeeld wordt. Maar bij de gevallen waarin nog niemand veroordeeld is, lijkt het mij beter om het onderzoek eerst af te wachten. Want bij die vermoedens wordt de suggestie gewekt dat iemand fraudeert.
Verder mis ik wel duiding en achtergrond. Fraude is een best fascinerend onderwerp, want het gaat ook om mensen. Wat voor type mensen doet het? Hoe komen zij erbij om te frauderen? Ik mis de verhalen over de mens achter de fraudeur.
Heb je een verklaring voor het ontbreken daarvan?
Mensen die veroordeeld zijn voor fraude hebben er denk ik geen belang bij om met media te praten en iets toe te lichten. Het kan ook meespelen dat sommige fraudeurs niet het idee hebben dat zij iets verkeerds hebben gedaan.
Jos van Rey (vastgoedondernemer en oud-wethouder die is veroordeeld voor corruptie, red.) is een goed voorbeeld van iemand die wel prominent in het nieuws is geweest. Interessant omdat hij zei dat ‘iedereen het doet’ en ‘zo werkt het nou eenmaal’. Daar zou ik wel eens een kritisch bericht over willen zien. Kan iemand dat zomaar zeggen? En als iedereen het doet, is het dan goed?
Gebruiken journalisten wel eens een deskundige in jouw vakgebied waarvan jij het idee hebt dat die persoon helemaal niet deskundig is?
Er is wel een vaste kaartenbak, maar dat zie ik omdat ik in diezelfde wereld zit. Ik denk dat het algemene publiek dat niet ziet. En het zijn wel hele deskundige mensen, dus ik stoor me er niet aan.
Het lijkt me wel interessant als er vaker meerdere perspectieven worden belicht. Je hoort vaak een tweedeling: de advocaten versus de accountants. Advocaten vinden dat zij het onderzoek moeten doen en vise versa. Dat wordt ook vaak uitgevochten in de media en ik denk dat dat een interessante discussie is. Maar er zijn natuurlijk ook andere partijen die je aan het woord kunt laten. Denk aan hoogleraren integriteit.
Waar valt nog wat te halen voor journalisten?
Ik zou meer willen lezen over de fraudeurs en wat hen ertoe beweegt. Veel organisaties hebben last van fraude, maar er kan ook een link zijn naar georganiseerde misdaad. Daarom is veel samenwerking tussen partijen nodig om die opsporing zo effectief mogelijk te maken. Journalisten zouden die verschillende partijen aan het woord kunnen laten en de verschillende perspectieven kunnen belichten.
Waarom moeten journalisten jou benaderen bij nieuws over jouw vakgebied?
Ik ben een voorstander van het belichten van verschillende perspectieven en ik geef graag mijn mening. Veel organisaties denken: dat gebeurt bij ons niet. Dat is denk ik onterechte zelfverzekerdheid, want het kan iedereen gebeuren. Daar praat ik graag over. Zowel met bedrijven, als met media. Cases zijn vaak niet uniek. Vergelijkbare cases zijn vaak eerder al, soms in iets andere vorm, voorgekomen. Daar kan ik ook analyses van maken.