Tijdens de IFFC webinar - Nederland Moneyland waren er een aantal onbeantwoorde vragen aan de Serious Crime Task Force. Maarten Rijssenbeek, Jeroen Poelert en Adriaan van Dorp hebben na afloop van de webinar de vragen alsnog beantwoord.
Ik hoor “brokers” als een facilitator in de zware georganiseerde criminaliteit. Zijn er andere facilitators? Zo ja, welke?
Jeroen: Ja, dienstverleners die geld, corruptie, geweld, huisvesting, voertuigen, wapens en andere middelen kunnen organiseren
Hoe kunnen de afdelingen intelligence zo optimaal mogelijk aanhaken bij jullie overleg?
Jeroen: Door deel te nemen aan cluster overleggen die op thema’s bestaan. In deze clusteroverleggen bespreken specialisten met tactische, info, expertise achtergrond het beeld en de aanpak.
Binnen het themateam plofkraken is er een groot convenant afgesloten tussen groot banken en politie. Op basis van dit convenant kunnen wij in vroeg stadium info delen (gemeenschappelijk belang). Kunnen wij op basis van PP samenwerking niet meer op basis van een convenant samenwerken om witwassen en ongebruikelijk bezit tegen te gaan (gezamenlijk belang)?
Jeroen: Wij werken zoveel mogelijk binnen bestaande structuren zoals het FEC om te voorkomen dat voor elke samenwerkingsverband en/of veiligheidsthema een apart convenant moeten worden gesloten.
Waarom is de kvk niet betrokken bij de PPS? Lijkt me zeer relevante groep gezien het misbruik van rechtspersonen. Ook de mogelijkheden voor preventie van misbruik zijn daar aanwezig.
Jeroen: Hele interessante partij. En zo zijn er nog veel meer partijen te benoemen. Voor intensieve samenwerking is vertrouwen en gemeenschappelijk belang nodig. Dat kost tijd en stap voor stap willen wij meerdere partijen betrekken
Hoe is de informatiedeling tussen publiek en privaat geregeld in de SCTask Force?
Jeroen: Input vanuit OM, Politie en FIOD op basis van artikel 20 wgp en binnen de wwfT onder regie van de FIU.
Op welke manier zou de samenwerking tussen de- publiek en private sector kunnen worden verbeterd?
Themagericht en stap voor stap de krachten bundelen waarbij de grootste ontwikkeling is om samen de interventies af te gaan stemmen.
Lopen er ook informatielijnen naar FUI en FIOD?
Jeroen: Ja, korte lijnen
Wat is de rol van de LE bij de opzet van de integrale ondermijningsbeelden die nu vanuit de RIEC’s worden opgezet?
Jeroen: Beperkt.
Er is ooit gesproken over het “samen” transacties controleren (samen in de zin van alle grootbanken) Dus gecentraliseerde Transactie Monitoring. Is de publieke sector hier ook bij aangehaakt?
Jeroen: Is mij niet bekend
Adriaan: Publieke sector is middels FEC overleg aangehaakt mbt. het delen van kennis. Er is geen operationele samenwerking zoals in de taskforces
Hoe balanceren we PPS met de steeds stringenter wordende wetgeving rond data privacy (GDPR)?
Privacy is belangrijk en wij handelen binnen de mogelijkheden. Het is goed dat er kritisch wordt gekeken. Soms wel frustrerend omdat er veel meer mogelijk is dan wettelijk toegestaan. Het is aan de politiek/wetgeving om de kaders te bepalen.
In Hoeverre worden er ook initiatieven ontplooid om ook samenwerking met private partijen, niet zijnde banken, te bereiken? Bijvoorbeeld pensioenuitvoerders die ook met fraudezaken te maken krijgen, maar nu geen medewerking van banken krijgen omwille van privacy redenen.
Jeroen: Deze worden per thema verkend.
Zouden universiteiten en HBO’s met uiteraard gerelateerde opleidingen een rol kunnen spelen bij het in kaart brengen van onderzoek naar trends etc. van de facilitators?
Jeroen: Ja, en dat doen zij ook. Mede in samenwerking met opsporingsdiensten
Adriaan: Banken en natuurlijk via het IFFC
We hebben het over kennisdelen maar tegelijkertijd ook over privacy. In hoeverre wordt er actief gekeken naar nog meer bruikbare wetgeving om deze activiteiten te kunnen indammen?
Jeroen: Idem antwoord ivm privacy.
Adriaan: Er is goed overleg tussen de uitvoeringsinstanties en ministeries mbt. het op een gebalanceerde wijze aanpassen van wetgeving.
Als ik het goed begrijp is Nederland met deze samenwerking dus uniek? Zien we verschillen met andere landen? Presteren wij beter op dit gebied in verhouding met anderen?
De verschillen zijn groot. De meeste landen kennen geen publiek private samenwerking. Enkele landen werken intensief samen. Vooral bij aanpak fraude, mensenhandel, witwassen en terreur. De SCTF is uniek omdat het zich richt op de zware criminaliteit
Is er ook een verband te leggen met wildlife crimes? De financiering van criminele / terroristische organisaties d.m.v. de opbrengsten van wildlife-smokkel?
Adriaan: Er is zeker een relatie tussen Illegal Wildlife Trade en Financieel Economische Criminaliteit. Er is een werkgroep onder de vlag van de VN die hier aan werkt. Meerdere organisaties zijn hierbij aangesloten, zoals een aantal banken, waaronder ook Nederlandse.
Helpt het UBO register en de mandatory disclosure bij de bestrijding?
Maarten: Ik verwacht dat het UBO register veel tijd zal besparen in het doen van onderzoek naar de uiteindelijke begunstigde van een of meerdere ondernemingen. Zowel aan de private als aan de publieke kant. Feit blijft natuurlijk dat een crimineel een stroman naar voren kan schuiven, maar dan weten partijen in ieder geval waar zij hun onderzoek moeten beginnen. De tijd die daarmee wordt uitgespaard levert naar mijn verwachting een grote effectiviteitsslag op. In die zin helpt het dus zeker.
Bij het zoeken in data met advanced analytics naar tekenen dat iemand bv op een money mule lijkt zijn veel obstakels v.w.b. privacy en regels tegen profilering. Mijn vraag: wordt er ook met privacy partijen samengewerkt om dit zoeken in data effectief mogelijk te maken?
Maarten: Zowel vanuit de private als vanuit de publieke partijen is er contact met de Autoriteit Persoonsgegevens. Die controleert of de verwerking van persoonsgegevens voldoet aan het wettelijke kader.
Financiële veiligheid stijgt ver uit boven een belang van de overheid en de financiële sector. Wat is er nodig om die samenwerking , die cruciaal is, verder vorm te geven, met in achtneming van ieders kerntaken?
Maarten: Vertrouwen in elkaar, een goede juridische basis en begrip voor elkaars positie. Ik zie dat op alle drie de vlakken flinke stappen worden gemaakt. De juridische basis heeft denk ik nog de meeste aandacht nodig. En is ook iets waar de partijen zelf minder invloed op hebben.
Zijn in het PPS samenwerkingsverband ook onderzoek naar offshore constructies betrokken of alleen individuele transacties?
Maarten: Er wordt breder gekeken dan alleen naar individuele transacties. Waar mogelijk worden ook de financiële netwerken van criminele organisaties in kaart gebracht. Als daarbij blijkt dat gebruik wordt gemaakt van offshore constructies dan kunnen die – afhankelijk van de beschikbare informatie - ook in kaart worden gebracht.
Wat is de rol van De Nederlandsche Bank in de aanpak van ondermijning waar jullie het nu over hebben? Of is die er niet?
Maarten: De Nederlandse Bank heeft een belangrijke rol in het bewaken en versterken van de integriteit van de financiële sector. Vanuit haar toezichthoudende taak controleert zij of financiële instellingen zich houden aan (onder meer) de Wwft. Daarnaast is DNB actief betrokken bij het FEC om gezamenlijk met andere publieke en met private partijen de integriteit van de financiële sector te versterken. Onderdeel daarvan is het voorkomen dat financiële instellingen misbruikt worden door criminelen.
Hoe zien jullie de rol van de openbaar accountant in de strijd tegen de ondermijning?
De accountant heeft wat mij betreft een belangrijke rol bij het identificeren van fraude, corruptie en witwassen bij haar klanten of bij contractpartijen van haar klanten. Als er ongebruikelijke transacties worden aangetroffen dan dient de accountant deze ook te melden bij de FIU. Het zou in mijn optiek heel interessant zijn om te verkennen of er meer intensief zou kunnen worden samengewerkt tussen publieke partijen en de accountancy.
Voor MoneyMules is er een Intern en Extern Verwijzingsregister. Wordt deze ook gedeeld met Politie en Justitie? De meeste informatie verzoeken ui de publieke sector zijn op personen in deze registers?
Adriaan: De verwijzingsregisters worden niet gedeeld, maar de informatie over betrokken klanten zijn veelal via het doen van motmeldingen, dan wel aangiften bij de FIU en/of Politie bekend.
50% van 16 miljard wordt witgewassen. Dit houdt in dat er over 8 miljard belastinginkomsten zijn. Wat vinden we hiervan? Is dit verdienen aan misdaad?
Maarten: Ook de belastingdienst kijkt actief naar de herkomst van vermogen. Op het moment dat die herkomst niet legaal lijkt te zijn dan wordt de FIOD daarover geïnformeerd. Die kan onder leiding van het OM een strafrechtelijk onderzoek instellen, waarbij het wederrechtelijk verkregen vermogen kan worden afgepakt. Op die manier draagt ook de belastingdienst bij aan de bestrijding van ondermijning en georganiseerde criminaliteit.