Ja, gegevens uitwisselen om terreur en mensenhandel te bestrijden gebeurt al. Maar dat banken en opsporingsinstanties dat doen in de strijd tegen maatschappelijke ondermijning door georganiseerde criminaliteit is uniek, zegt Jeroen Poelert, plaatsvervangend chef
van de Landelijke Recherche en mede-oprichter van de Serious Crime Task Force. Tijdens de "Nederland Moneyland?" Webinar op 23 April zullen mede-oprichters van de Serious Crime Task Force, Adriaan van Dorp en Maarten Rijssenbeek uitleggen hoe dat kan.
Wat doet de Serious Crime Task Force?
‘De krachten bundelen van vier grootbanken, de politie, de FIOD, de FIU-Nederland en het Openbaar Ministerie. Wij wisselen met elkaar gegevens uit over zogenoemde “brokers”. Dat zijn facilitators die het geweld, omkoping of de financiële zaken regelen voor de grote kopstukken uit de georganiseerde misdaad. Wij hebben honderden mensen in het vizier, maar hebben te weinig informatie om hen aan te pakken. Wij vragen elkaar om in de eigen systemen te kijken naar wat wij weten van deze personen. Normaal gesproken zoeken banken in miljoenen transacties naar een speld in de hooiberg. Nu reiken wij de speld aan met het verzoek te kijken wat er bekend is over deze persoon.’
Helpen de banken de politie en het OM dus?
‘Wij helpen banken ook door met elkaar te kijken naar nieuwe modi operandi. Als er ineens heel veel bv’s in Cyprus worden opgericht is dat een signaal waarmee de banken gerichter transacties kunnen monitoren. De banken krijgen er dus ook iets voor terug.’
Heeft de samenwerking al resultaten opgeleverd?
‘Ja, dankzij de gegevensuitwisseling hebben de banken 162 ongebruikelijke transacties onderkend die zij nog niet hadden gemeld. Als banken een melding doen bij de FIU-Nederland kan die kijken of de transactie verdacht is. Zo ja speelt de FIU de informatie door aan één van de opsporingsdiensten. Het kan trouwens ook zijn dat wij een vraag stellen over iemand en dat er niets aan de hand blijkt. Dat is ook een resultaat, want zo iemand kan dan van ons lijstje af.’
Is de privacywetgeving geen belemmering voor de informatieuitwisseling?
‘Op zich is die geen hindernis. Alles kan. Maar het kost veel tijd om alle mitsen en maren op te lossen en alle elementen te verwoorden in convenanten en werkafspraken. Dat heeft wel een jaar geduurd, omdat het juridisch zo complex is. Als juristen steeds dezelfde kritische vragen blijven stellen, kom je in de grindbak terecht. Daarom lopen de meeste samenwerkingsverbanden stuk. De juristen zijn vaak bang voor het afbreukrisico dat hun organisatie loopt als het misgaat. Zo is het voor de politie heel vervelend als de rechter zegt dat de startinformatie niet volgens de regels is verkregen en we nooit een onderzoek hadden mogen beginnen. Twee grootbanken zijn al op het matje geroepen wegens onvoldoende witwasbestrijding – die vragen zich af of de inspanningen die zij nu met honderden nieuwe mensen leveren en deze informatieuitwisseling elkaar niet bijten.’
Want als het mislukt…
‘Dan ga je drie stappen terug en daarna niet meer vijf stappen vooruit. Dan staat de noodzakelijke publiek-private samenwerking voorlopig in de koelkast. Voor het welslagen moet je mensen hebben die elkaar een beetje kennen, die elkaar vertrouwen en die visie hebben. Wij werken al heel lang samen met banken op terreinen waar banken het slachtoffer zijn van criminaliteit. Bij het Serious Crime Task Force bundelen wij de krachten voor een maatschappelijk doel: ondermijning tegengaan. Die focus is mondiaal uniek.’
‘In het Verenigd Koninkrijk en Australië heb je publiek-private samenwerkingsvormen tegen terreur en mensenhandel. Als het daarom gaat is het logischer om partijen op één lijn krijgen dan in de strijd tegen de zakelijke georganiseerde criminaliteit. Wanneer het met deze Task Force lukt dan kunnen wij ook een voorbeeld zijn voor publiek-private samenwerking in de fraude- en witwasbestrijding.’
Voor meer informatie over de Webinar en om je in te schrijven : https://www.iffc.nl/webinar